Wypłata dywidendy to temat, który interesuje wielu inwestorów giełdowych. Ze względu na swoje znaczenie dla akcjonariuszy, kwestia dywidendy jest szczegółowo regulowana przepisami prawa. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej zasadom dotyczącym wypłaty dywidendy w spółkach akcyjnych. Omówimy podstawy prawne, sposób naliczania dywidendy, obowiązki ciążące na spółce, uprawnienia akcjonariuszy oraz praktyczne aspekty związane z wypłatą dywidendy. Przedstawimy również regulacje podatkowe mające znaczenie dla opodatkowania dochodów z dywidendy.
Podstawy prawne wypłaty dywidendy
Przepisy kodeksu spółek handlowych
Podstawowym aktem prawnym regulującym wypłatę dywidendy w spółce akcyjnej jest Kodeks spółek handlowych. Przepisy kodeksu określają kompetencje organów spółki w zakresie podziału zysku i wypłaty dywidendy. Zgodnie z art. 347 KSH, uchwałę o podziale zysku i wypłacie dywidendy podejmuje zwyczajne walne zgromadzenie na podstawie sprawozdania finansowego. Kodeks precyzuje terminy związane z wypłatą dywidendy oraz określa sytuacje, kiedy wypłata dywidendy jest niedopuszczalna.
Zasady wynikające ze statutu spółki
Statut spółki akcyjnej może zawierać dodatkowe postanowienia dotyczące podziału zysku i wypłaty dywidendy. Zgodnie z art. 349 KSH, statut może upoważnić zarząd do wypłaty akcjonariuszom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy na koniec roku obrotowego. Statut może również przewidywać tworzenie innych funduszy ze środków podlegających podziałowi między akcjonariuszy.
Uchwała walnego zgromadzenia
Ostateczną podstawą wypłaty dywidendy jest uchwała zwyczajnego walnego zgromadzenia o podziale zysku za ubiegły rok obrotowy. Uchwała określa wysokość dywidendy przypadającej na jedną akcję oraz termin wypłaty dywidendy. Podjęcie uchwały poprzedza przedstawienie przez zarząd sprawozdania finansowego, opinii biegłego oraz wniosku w sprawie podziału zysku.
Zasady naliczania dywidendy
Stopa dywidendy i zysk do podziału
Przy naliczaniu dywidendy punktem wyjścia jest kwota zysku za ostatni rok obrotowy, wynikająca ze zatwierdzonego przez WZ sprawozdania finansowego. Kwotę tę koryguje się o zyski/straty z lat ubiegłych oraz odpisy na kapitał zapasowy. Uzyskana w ten sposób kwota zysku do podziału stanowi podstawę do wyliczenia dywidendy. Wysokość dywidendy na akcję ustala się poprzez przyjęcie stopy dywidendy, czyli procentowego udziału zysku przeznaczonego do wypłaty.
Ograniczenia w wysokości dywidendy
KSH nakłada ograniczenia co do wysokości dywidendy, którą można wypłacić akcjonariuszom. Kwota przeznaczona do podziału nie może przekraczać zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych. Ponadto wypłata dywidendy nie może nastąpić, jeżeli zagrażałaby wypłacalności spółki.
Termin ustalenia prawa do dywidendy
Uchwała o wypłacie dywidendy powinna wskazywać dzień, według którego ustala się listę akcjonariuszy uprawnionych do dywidendy za dany rok obrotowy. Zwykle jest to dzień powzięcia uchwały o dywidendzie lub dzień prawa poboru akcji nowej emisji. Oznacza to, że dywidendą objęci są akcjonariusze posiadający akcje w dniu dywidendy.
Obowiązki spółki związane z wypłatą
Podatek od dywidendy
Spółka wypłacająca dywidendę ma obowiązek, jako płatnik, pobrać i odprowadzić do urzędu skarbowego zryczałtowany podatek dochodowy od dywidendy. Podstawą opodatkowania jest Brutto kwota dywidendy wypłacanej danemu akcjonariuszowi. Stawka podatku wynosi 19% wypłacanej dywidendy.
Sprawozdanie finansowe jako podstawa wypłaty
Wypłata dywidendy może nastąpić tylko na podstawie sprawozdania finansowego, będącego podstawą uchwały o podziale zysku. Sprawozdanie to podlega uprzedniemu badaniu przez biegłego rewidenta, który ocenia czy pozwala ono na ustalenie kwoty zysku netto przeznaczonego do podziału. Tym samym sprawozdanie stanowi gwarancję, że podział zysku następuje zgodnie z przepisami i interesem spółki.
Termin wypłaty dywidendy
Spółka akcyjna zobowiązana jest do wypłaty dywidendy w terminie określonym w uchwale walnego zgromadzenia. KSH przewiduje, że wypłata powinna nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały. Spółka dąży zwykle do tego, aby dywidenda trafiła do akcjonariuszy możliwie szybko po walnym zgromadzeniu.
Uprawnieni do dywidendy
Akcjonariusze
Podstawową grupą uprawnioną do dywidendy są akcjonariusze posiadający akcje w dniu ustalenia prawa do dywidendy. Prawo do wypłaty dywidendy przysługuje zatem osobom figurującym w księdze akcyjnej lub na rachunku papierów wartościowych w dniu dywidendy. Obowiązuje zasada, że dywidenda jest wypłacana proporcjonalnie do liczby posiadanych akcji.
Użytkownicy wieczyści akcji
W przypadku ustanowienia na akcjach użytkowania wieczystego, prawo do dywidendy przysługuje użytkownikowi wieczystemu. Tym samym dywidenda za dany rok obrotowy z akcji obciążonych użytkowaniem wieczystym należy się użytkownikowi wieczystemu, a nie właścicielowi akcji.
Zastawnicy i użytkownicy akcji
Wierzyciel, na rzecz którego ustanowiono zastaw rejestrowy na akcjach lub użytkownik zwykły tych akcji, ma prawo do dywidendy, jeżeli prawo to zostało zastrzeżone w umowie o ustanowienie zastawu lub użytkowania. Wypłata dywidendy zastawnikowi lub użytkownikowi zwykłemu następuje pomimo istnienia zastawu lub użytkowania akcji.
Dywidenda w praktyce
Polityka dywidendy spółek giełdowych
Spółki giełdowe prowadzą określoną politykę w zakresie wypłaty dywidendy, która wpływa na atrakcyjność inwestycyjną spółki. Niektóre spółki konsekwentnie dzielą się zyskiem z akcjonariuszami, wypłacając dywidendę na stabilnym poziomie. Inne przeznaczają zysk na reinwestycje kosztem wypłaty dywidendy. Polityka dywidendy uwzględnia cele strategiczne i sytuację finansową spółki.
Wpływ dywidendy na kurs akcji
Ogłoszenie wysokości dywidendy na akcję może wpływać na kurs akcji spółki. Wysoka dywidenda może podnosić kurs akcji ze względu na większą atrakcyjność inwestycji dla inwestorów poszukujących dochodu z dywidendy. Z drugiej strony wypłata wysokiej dywidendy może być odbierana jako sygnał słabszych perspektyw wzrostu spółki i prowadzić do spadku kursu akcji.
Dywidenda a stopy zwrotu dla inwestorów
Dla inwestorów giełdowych, oprócz zmian kursu akcji, istotne znaczenie ma wysokość stopy dywidendy, wpływająca na całkowitą stopę zwrotu z inwestycji w daną spółkę. Wysoka stopa dywidendy zwiększa atrakcyjność akcji dla inwestorów nastawionych na osiąganie regularnego dochodu z dywidendy. Łącznie ze wzrostem kursu akcji zapewnia satysfakcjonujący zwrot z zainwestowanego kapitału.
Dywidenda w prawie podatkowym
Podatek od dywidendy
Od dochodu uzyskanego z tytułu dywidendy pobiera się 19% zryczałtowany podatek dochodowy. Obowiązek pobrania i odprowadzenia podatku spoczywa na spółce wypłacającej dywidendę. Podstawą opodatkowania jest kwota dywidendy brutto wypłacona danemu akcjonariuszowi. Podatek pobierany jest niezależnie od tego, czy akcjonariusz jest osobą fizyczną czy prawną.
Rozliczenie podatku
W przypadku osób fizycznych, podatek od dywidendy ma charakter ostateczny. Oznacza to, że akcjonariusz nie ma obowiązku wykazywania dywidendy w rocznym zeznaniu podatkowym. Inaczej jest w przypadku osób prawnych, które zaliczają kwotę podatku do podatku dochodowego od osób prawnych podlegającego rozliczeniu za dany rok podatkowy.
Zaliczka na podatek od dywidendy
Spółka publiczna w trakcie roku obrotowego ma prawo wypłacić akcjonariuszom zaliczkę na poczet przewidywanej dywidendy. Od zaliczki również pobiera się 19% podatek u źródła. Podatek ten zalicza się na poczet podatku należnego od dywidendy wypłaconej za dany rok obrotowy. Dzięki temu akcjonariusz otrzymuje środki pieniężne z tytułu dywidendy na bieżąco w trakcie roku.
Podsumowanie
Wypłata dywidendy to złożony proces, regulowany licznymi przepisami prawa i wewnętrznymi procedurami spółki. Z jednej strony dywidenda stanowi przychód dla akcjonariusza i wpływa na atrakcyjność inwestycji w akcje spółki. Z drugiej strony jej wypłata wiąże się z szeregiem obowiązków po stronie spółki, która musi działać rozważnie, by zapewnić swoją wypłacalność. Całość procesu oparta jest na solidnych podstawach w postaci sprawozdania finansowego, badanego przez audytora. Prawidłowe zrozumienie zasad dywidendy pozwala inwestorom obiektywnie ocenić atrakcyjność poszczególnych spółek pod względem dochodu z dywidendy.
Tagi
Udostępnij
